Zespół Parlamentarny ds. Legalizacji marihuany przygotował „Pakiet Ustaw Konopnych”, które złoży w Sejmie 20 kwietnia 2021 r. Posłowie chcą licencjonowania uprawy i przetwórstwa medycznej marihuany, refundacji konopi indyjskich dla pacjentów, edukacji personelu medycznego oraz unormowania przepisów dotyczących kierowców.
Sytuacja pacjentów medycznej marihuany w Polsce
Medyczna marihuana została w Polsce zalegalizowana w 2017 roku. Przez następne półtora roku status prawny medycznej marihuany pozwalał lekarzom na przepisywanie surowca, który nie był w Polsce dostępny. Dopiero w styczniu 2019 roku w aptekach po raz pierwszy pojawiła się medyczna marihuana. Obecnie, zarejestrowanych jest 6 produktów konopnych, z których trzy posiadają wysokie stężenie THC. Produkty te oferowane są jedynie przez dwóch zagranicznych producentów.
Główne mankamenty obowiązującego prawa
Jednym z najważniejszych problemów, jakie powstały w wyniku legalizacji medycznej marihuany jest wykreślenie z projektu ustawy możliwości własnoręcznej uprawy konopi indyjskich przez pacjentów. W Polsce prawo do uprawy medycznej marihuany mają wyłącznie jednostki naukowe, a susz konopny sprowadzany jest do aptek z zagranicy.
Kolejnym problemem wynikającym z wprowadzenia medycznej marihuany do sprzedaży aptecznej jest ich wysoka cena oraz ograniczona dostępność.
„Gram marihuany kosztuje dziś ok. 65 zł, co sprawia, iż miesięczna kuracja wynosić może
ponad 1000 zł. Stać na to tylko osoby majętne. Tymczasem według wyliczeń,
koszt produkcji grama marihuany w Polsce mógłby wynosić 4,50 zł.”
Dodatkowe konsekwencje, jakie ponoszą pacjenci dotyczą braku refundacji tego lekarstwa przez NFZ mimo tego, że stosowana jest w wielu ciężkich, przewlekłych chorobach .
„Marihuanę medyczną może przepisać dziś każdy lekarz.
Niestety nie idzie to w parze z systemowym kształceniem medyków w tym temacie.
W rezultacie, wiedza na ten temat zależy od osobistych zainteresowań medyków
lub osób odpowiedzialnych za szkolenia w poszczególnych lekarskich izbach wojewódzkich.”
Ostatnim punktem, który wpływa na długoterminowe konsekwencje niewłaściwych przepisów jest rozwój badań naukowych oraz poziom wiedzy lekarzy. Układ endokannabinoidowy odkryty został dopiero w latach 90. XX wieku, a największe odkrycia na obszarze medycznego zastosowania marihuany poczynione zostały w ostatnich latach. Problem stanowi więc brak nakładów finansowych na rozwój badań naukowych oraz edukację personelu medycznego na temat zastosowania medycznej marihuany.
Propozycje Zespołu Parlamentarnego
Uprawa medycznej marihuany
Pierwszą propozycją Parlamentarnego Zespołu ds. Legalizacji Marihuany jest dopuszczenie możliwości uprawy medycznej marihuany na podstawie otrzymanej licencji. Zezwolenia wydawane będą po spełnieniu warunków określonych przez właściwe Ministerstwa, w przypadku uprawy przez Ministerstwo Rolnictwa. Zgodę na dopuszczenie do obrotu wydawać ma z kolei Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych. Równocześnie, nowelizacja Ustawy zezwalać ma na produkcję surowców farmaceutycznych z konopi indyjskich pod nadzorem Inspekcji Farmaceutycznej.
Refundacja medycznej marihuany
Kolejnym punktem zawartym w propozycji sejmowego zespołu ds. legalizacji marihuany jest refundacja medycznej marihuany. Dotyczyć ma ona określonych chorób, w przypadku których zastosowanie konopi indyjskich jest ściśle zalecaną opcją terapeutyczną. Refundacja dotyczyć ma m.in. osób cierpiących na padaczkę lekooporną, nudności lub wymioty będące następstwem chemioterapii, przewlekłe bóle związane z chorobą nowotworową, AIDS czy stwardnienie rozsiane.
Edukacja sektora medycznego
Trzecim postulatem prezentowanym przez Zespół Parlamentarny ds. Legalizacji Marihuany jest systemowe kształcenie lekarzy. Edukacja służby zdrowia, przede wszystkim lekarzy, która wyposaży ich w wiedzę pozwalającą na wdrożenie terapii medyczną marihuaną.
„Edukacja obejmować ma obowiązkowe zajęcia na studiach medycznych,
a także utworzenie funduszu medycznego na szkolenia dotyczące terapii
marihuaną medyczną do wykorzystania przez izby lekarskie.”
Projekt zespołu kładzie nacisk na uwzględnienie standardów kształcenia w sprawie medycznej marihuany w rozporządzeniu Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego dotyczących standardów kształcenia na kierunkach medycznych. Nowelizacja przepisów zakłada więc równocześnie dodanie zagadnień dotyczących stosowania medycznej marihuany do programów ramowych szkoleń ciągłych w zawodach medycznych.
Prowadzenie pojazdów przez pacjentów medycznej marihuany
Ostatnim postulatem prezentowanym przez Zespół Parlamentarny jest usystematyzowanie przepisów prawnych w zakresie prowadzenia pojazdów przez pacjentów stosujących medyczną marihuanę.
„Przewidujemy ustalenie dopuszczalnych bezpiecznych limitów stężenia THC dla kierowców,
które nie wpłyną na motoryczne zdolności prowadzenia samochodu”.
Mimo tego, że powyższa propozycja Zespołu Parlamentarnego zgodna jest z pożądanym celem, limity proponowane przez posłanki i posłów znacząco odbiegają od oczekiwań pacjentów.
Propozycja Zespołu Parlamentarnego to z kolei max. 2 ng/ml krwi, poniżej których kierowcy nie ponoszą odpowiedzialności. Wynik znajdujący się w przedziale 2-5 ng/ml oznaczać ma „stan po spożyciu” oraz kary analogiczne do prowadzenia pojazdów po spożyciu alkoholu, czyli areszt, grzywna do 5000zł i zatrzymanie prawa jazdy na czas od 6 miesięcy do 3 lat. W przypadku stwierdzenia zawartości THC powyżej 5 ng/ml, kierowca uznany będzie za prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości oraz wykroczenie z art. 178a Kodeksu Karnego.
Akty prawne wymagające korekty
Realizacja proponowanych przez Zespół Parlamentarny postulatów wymaga modyfikacji kilku aktów prawnych. Pierwszym istotnym dokumentem jest Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii, która ogranicza możliwość uprawy wyłącznie dla jednostek naukowych.
Realizacja drugiego z prezentowanych postulatów, czyli refundacji medycznej marihuany wymaga zmiany Ustawy o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych.
Trzecia nowelizacja dotycząca systemowego kształcenia lekarzy wymaga korekty Rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w sprawie standardów kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu lekarza, lekarza dentysty, farmaceuty, pielęgniarki, położnej, diagnosty laboratoryjnego, fizjoterapeuty i ratownika medycznego.
Czwarty postulat prowadzi do eliminacji negatywnych skutków społecznych płynących z niedopracowanych przepisów. Legalizacja medycznej marihuany nie pociągnęła za sobą szeregu koniecznych zmian, które okazują się kluczowe dla poprawnego funkcjonowania systemu. Zezwolenie pacjentom na prowadzenie pojazdów po spożyciu medycznej marihuany wymaga modyfikacji Prawa o ruchu drogowym.
Ostatecznie, Zespół Parlamentarny sugeruje konieczność wprowadzenia poprawek do Kodeksu Karnego, którego rejestr uniemożliwia osobom skazanym za posiadanie niewielkich ilości marihuany na własny użytek powrót do normalnego funkcjonowania w społeczeństwie.
Podsumowanie
Nie do końca trafiony wydaje się pierwszy postulat parlamentarzystów, czyli dopuszczenie możliwości uprawy medycznej marihuany na podstawie otrzymanej licencji. Niestety, projekt nie określa warunków, jakie należy spełnić, aby otrzymać licencje oraz wydaje się rozwiązaniem niekorzystnym z punktu widzenia pacjentów. Ograniczenie możliwości uprawy medycznej marihuany wyłącznie dla osób, które otrzymają licencję odbiera pacjentom możliwość własnoręcznej uprawy lekarstwa. Ma to szczególne znaczenie w przypadku osób cierpiących na choroby wymagające unikalnej kombinacji kannabinoidów. Ilość odmian medycznej marihuany dostępnych w aptekach jest ograniczona, a jej cena utrzymuje się na bardzo wysokim poziomie. Jedynie całkowite uwolnienie uprawy marihuany przez pacjentów lub ustalenie minimalnych warunków uprawniających do uzyskania licencji wpłynie na realną poprawę sytuacji pacjentów oraz redukcję ceny lekarstwa.
Przetwórstwo medycznej marihuany powinno również zostać umożliwione aptekom oraz pacjentom. Produkcja olejów i innych produktów na bazie medycznej marihuany ograniczana jest obecnie wyłącznie przez brak odpowiedniej receptury w polskiej farmakopei. Produkcja lekarstw na bazie konopi przez pacjentów ograniczana jest natomiast Ustawą o przeciwdziałaniu narkomanii, którą natychmiast należy poprawić.
Refundacja medycznej marihuany okaże się szansą dla wielu pacjentów, których nie stać na zakup kosztownego suszu z Kanady. Mimo tego, że postulat Zespołu jest jak najbardziej słuszny, lepszym rozwiązaniem wydaje się całkowite uwolnienie medycznej marihuany, co znacząco obniży jej cenę oraz ułatwi dostępność lekarstwa dla pacjentów.
W wyniku debaty pomiędzy aktywistami oraz ekspertami konopnymi wykształcił się wspólny pogląd związany z koniecznością ustalenia minimalnej wartości THC we krwi, poniżej której kierowcy nie będą ponosić żadnych konsekwencji. Wartość ta powinna być porównywalna z 0,2‰ alkoholu we krwi, która jest obecnie dopuszczana przez polskie prawo, o czym również wspomina projekt Zespołu. Niestety, posłanki i posłowie wydają się nie brać pod uwagę sugestii płynących ze strony ekspertów konopnych z całego świata, którzy stanowczo zwracają uwagę na różnice w działaniu THC na różne osoby. Wypowiedzi ekspertów prowadzących badania naukowe wskazują na stopniowy wzrost tolerancji na spożywane substancje odurzające, które po 2 tygodniach codziennego stosowania przestają wpływać na pacjentów w sposób psychoaktywny. Rozwiązaniem proponowanym przez większość ekspertów jest przeprowadzenie badania zdolności motorycznych oraz trzeźwości w momencie kontroli drogowej, która wykluczy karanie pacjentów będących w doskonałej formie do prowadzenia samochodu. Co więcej, wielu pacjentów cierpi na wyjątkowo uciążliwe symptomy chorobowe, które ustają po zażyciu medycznej marihuany sprawiając, że są oni bezpieczniejszymi kierowcami. W związku z tym, ostatnia propozycja Zespołu Parlamentarnego może prowadzić do wielu negatywnych konsekwencji w stosunku do pacjentów, których nie powinny one spotkać.
Najlepszym pomysłem Zespołu ds. Legalizacji Marihuany w zakresie jej medycznego zastosowania okazuje się więc postulat edukacji lekarzy oraz całego sektora medycznego. Prowadzenie równolegle badań naukowych nad zastosowaniem kannabinoidów w leczeniu poszczególnych chorób w połączeniu z edukacją personelu medycznego doprowadzić może do przełomowych odkryć naukowych w dziedzinie leczenia wielu „nieuleczalnych” chorób.
Źródła
Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii, Dz. U. 2005 Nr 179 poz. 1485
http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20051791485/U/D20051485Lj.pdf
Skład Parlamentarnego Zespołu ds. Legalizacji Marihuany
https://www.sejm.gov.pl/Sejm9.nsf/agent.xsp?symbol=SKLADZESP&Zesp=666
Posiedzenie Parlamentarnego Zespołu ds. Legalizacji Marihuany
https://www.sejm.gov.pl/Sejm9.nsf/agent.xsp?symbol=POSIEDZENIAZESP&Zesp=666
Urszula Zielińska: „Składamy pakiet ustaw konopnych.”
https://urszula-zielinska.pl/skladamy-pakiet-ustaw-konopnych/
Marihuana medyczna założenia do zmian ustawowych przygotowane przez Parlamentarny Zespół ds. Legalizacji Marihuany
https://orka.sejm.gov.pl/opinie9.nsf/nazwa/1666_20210115/$file/1666_20210115.pdf
