Prezydent Republiki Południowej Afryki, Cyril Ramaphosa, podpisał ustawę legalizującą posiadanie i uprawę marihuany przez dorosłych. Ustawa ta, znana jako Cannabis for Private Purposes Act (CfPPA), stanowi kamień milowy w długotrwałej walce o reformę prawa dotyczącego marihuany w RPA.
Ustawa CfPPA, zatwierdzona dzień przed wyborami krajowymi, przynosi ze sobą znaczące zmiany w zakresie regulacji dotyczących marihuany. Ustawa umożliwia dorosłym posiadanie i uprawę marihuany na własny użytek, jednocześnie wprowadzając szereg przepisów mających na celu ochronę dzieci i zapobieganie nielegalnemu obrotowi marihuaną.
Projekt ustawy opublikowany w sierpniu 2023 r. zakładał, że każda osoba pełnoletnia może uprawiać do 4 roślin konopi indyjskich. Jeśli w domu mieszka więcej osób, to liczba roślin może wzrosnąć do ośmiu. Dorosła osoba może posiadać w domu do 600 gramów kwiatów konopi indyjskich lub 1,2 kg na gospodarstwo domowe liczące przynajmniej 2 osoby.
Podpisanie ustawy przez prezydenta Ramaphosę ma ogromne znaczenie zarówno polityczne, jak i społeczne. Jest to rezultat wieloletnich wysiłków mających na celu dostosowanie prawa do współczesnych realiów i potrzeb społeczeństwa. Legalizacja marihuany może przynieść znaczne korzyści gospodarcze, w tym rozwój nowego sektora przemysłu i stworzenie tysięcy miejsc pracy.
Tło prawne i historyczne
We wrześniu 2018 roku, Sąd Konstytucyjny Republiki Południowej Afryki jednogłośnie orzekł, że używanie marihuany przez dorosłych będzie zdekryminalizowane. To oznaczało, że zakaz prywatnego posiadania, konsumpcji oraz uprawy roślin konopi do użytku osobistego jest niezgodny z konstytucją i narusza artykuł 14 Konstytucji, który zapewnia wszystkim obywatelom prawo do prywatności
Pierwszy projekt ustawy legalizującej marihuanę został przedstawiony w 2020 roku, jednak proces legislacyjny napotkał liczne opóźnienia. Mimo że rząd RPA uznał przemysł konopny za jeden z priorytetowych sektorów dla rozwoju gospodarczego, działania legislacyjne były przeciągane, a dyskusje trwały dłużej niż pierwotnie zakładano.
Po wielu debatach i konsultacjach społecznych, National Assembly zatwierdziło ustawę w listopadzie ubiegłego roku, a National Council of Provinces dołączyło do tego procesu w lutym bieżącego roku. Finalne podpisanie ustawy przez prezydenta Ramaphosę oznacza zakończenie wieloletnich starań o reformę prawa dotyczącego marihuany w Republice Południowej Afryki.
Szczegóły ustawy Cannabis for Private Purposes Act (CfPPA)
Uprawa
W odniesieniu do uprawy, dorosły ma prawo do uprawy 4 kwitnących roślin w prywatnym miejscu oraz do 8 roślin, jeśli w tym samym miejscu mieszka więcej niż jeden dorosły. Opiekun nieletniego musi ograniczać dostęp do roślin, ale może pozwolić dziecku na pomoc w legalnej uprawie na własny użytek, pod warunkiem, że odbywa się to w obecności i pod nadzorem opiekuna. Osoba nie może sprzedać, kupić ani w żaden sposób handlować rośliną, choć dozwolone jest bezpłatne przekazywanie roślin innym osobom, pod warunkiem, że nie przekracza to określonych limitów, a roślina jest ukryta w miejscach publicznych.
Posiadanie
W zakresie posiadania, dorosły może posiadać w miejscach publicznych do 500 gramów świeżej marihuany, 100 gramów suszonej marihuany i 25 gramów koncentratu konopnego w formie stałej lub płynnej. W prywatnym miejscu dozwolone jest posiadanie do 3 kilogramów świeżej marihuany, 600 gramów suszonej marihuany i 150 gramów koncentratu konopnego. Te limity zwiększają się do 6 kilogramów świeżej marihuany, 1,2 kilograma suszonej marihuany i 300 gramów koncentratu, jeśli w jednym miejscu mieszka więcej niż jeden dorosły. Ponownie, osoba musi zapewnić, że marihuana nie jest dostępna dla dzieci, nie może handlować marihuaną, ale może bezpłatnie przekazywać jej określone ilości, które muszą być ukryte w miejscach publicznych.
Palenie i Konsumpcja
Należy podkreślić, że ustawa nadal zakazuje palenia lub spożywania marihuany w miejscach publicznych oraz w obecności dorosłych, którzy nie wyrazili na to zgody, co podlega karze grzywny i/lub pozbawienia wolności do 2 lat. Marihuana nie może być również palona lub spożywana w pojazdach na drogach publicznych ani w obecności nieletnich, co może skutkować grzywną i/lub pozbawieniem wolności do 4 lat. Ponadto, osoba nie może palić marihuany w prywatnym miejscu w pobliżu okien, wejść czy innych miejsc, gdzie dym mógłby przeszkadzać innym, co może być istotne dla osób mieszkających w budynkach wielorodzinnych, również podlegające karze grzywny i/lub pozbawienia wolności do 2 lat.
Zmiany w innych aktach prawnych
Ustawa CfPPA wprowadza również modyfikacje w innych aktach prawnych, aby zapewnić spójność legislacyjną. W ramach tych zmian, ustawa Medicines and Related Substances Act zostanie dostosowana do nowych przepisów dotyczących marihuany, umożliwiając jej legalne wykorzystanie w celach medycznych i badawczych. Dodatkowo, Plant Breeders Rights Act oraz Plant Improvement Act będą zmienione, aby wspierać rozwój przemysłu konopnego, ułatwiając hodowlę i rozwój nowych odmian marihuany, co ma promować innowacje i konkurencyjność na rynku konopnym.
Ochrona dzieci
Jednym z kluczowych elementów ustawy jest ochrona dzieci przed potencjalnymi negatywnymi skutkami marihuany. Ustawa precyzuje warunki, w jakich marihuana może być stosowana w celach medycznych u dzieci, zapewniając odpowiednią kontrolę i nadzór. Wprowadzono również przepisy mające na celu zapobieganie przypadkowemu lub niepożądanemu dostępowi dzieci do marihuany, w tym obowiązek przechowywania marihuany w sposób zabezpieczony przed dziećmi.
Brak legalizacji sprzedaży komercyjnej
Ustawa wyraźnie zaznacza, że legalizacja nie obejmuje komercyjnej sprzedaży marihuany. Dorośli muszą uprawiać własne rośliny, ponieważ sprzedaż komercyjna pozostaje nielegalna. Konsumpcja marihuany jest dozwolona wyłącznie w prywatnych rezydencjach, co ma zapobiegać jej publicznemu używaniu i minimalizować potencjalne konflikty społeczne.
Społeczne i gospodarcze skutki ustawy
Ustawa Cannabis for Private Purposes Act (CfPPA) otwiera drzwi do dynamicznego rozwoju przemysłu konopnego w Republice Południowej Afryki. Rząd ma ambitne plany dotyczące rozwoju tego sektora, widząc w nim ogromny potencjał ekonomiczny. Legalizacja marihuany może przyczynić się do powstania nowych miejsc pracy oraz zwiększenia przychodów z podatków. Prezydent Cyril Ramaphosa w swojej mowie o stanie państwa w 2022 roku wspominał, że wejście na globalny rynek medycznej marihuany i konopi mogłoby wygenerować ponad 100 tysięcy nowych miejsc pracy, co znacząco wpłynęłoby na gospodarkę kraju.
Jednym z kluczowych aspektów ustawy jest wymazanie z rejestrów karnych wcześniejszych wyroków dotyczących posiadania i uprawy marihuany. Wprowadzenie przepisów umożliwiających zniesienie kar za wcześniejsze wyroki ma na celu poprawę sytuacji osób, które były karane za posiadanie lub uprawę marihuany, a także zmniejszenie obciążenia systemu sprawiedliwości.
Podobne kroki podjęło wiele innych krajów, w tym Meksyk, którego Sąd Najwyższy w 2018 roku również uznał kryminalizację marihuany za niekonstytucyjną. Chociaż reforma w Meksyku jeszcze nie została w pełni wdrożona, podobieństwa w podejściu do regulacji marihuany w obu krajach mogą stanowić cenną lekcję dla Republiki Południowej Afryki.
Wnioski
Podpisanie ustawy Cannabis for Private Purposes Act przez prezydenta Ramaphosę stanowi historyczny krok w kierunku modernizacji prawa dotyczącego marihuany w Republice Południowej Afryki. Ustawa nie tylko legalizuje posiadanie i uprawę marihuany przez dorosłych, ale również wprowadza ważne zmiany w innych aktach prawnych, chroni dzieci przed niepożądanymi skutkami marihuany i otwiera drzwi do rozwoju nowego sektora gospodarki.
Przyszłość przemysłu konopnego w RPA wydaje się obiecująca. Legalizacja marihuany może przynieść znaczące korzyści ekonomiczne i społeczne, w tym tworzenie miejsc pracy, rozwój nowych gałęzi przemysłu oraz poprawę sytuacji osób wcześniej karanych za przestępstwa związane z marihuaną. Ostatecznie, wprowadzenie przepisów regulujących rynek marihuany może przynieść korzyści nie tylko gospodarce, ale również całemu społeczeństwu, poprzez bardziej sprawiedliwe i nowoczesne podejście do polityki narkotykowej.
