Rząd Włoch wprowadza zakaz dotyczący uprawy, produkcji i sprzedaży konopi, co spotkało się z silnym sprzeciwem sektora konopnego. Zakaz ten, przedstawiony jako część nowego projektu ustawy o bezpieczeństwie, może mieć daleko idące konsekwencje dla gospodarki, prawa UE oraz sektora rolniczego we Włoszech. Sektor konopny, obejmujący tysiące firm i tysiące miejsc pracy, stoi w obliczu poważnych wyzwań, które mogą wpłynąć na stabilność ekonomiczną kraju i jego relacje z Unią Europejską.
Tło sytuacji
Pod koniec zeszłego miesiąca rząd Włoch zaproponował poprawkę do ustawy o bezpieczeństwie, która dotyczy zakazu komercjalizacji konopi. Propozycja ta obejmuje “środki dotyczące kwiatostanów konopi i produktów z nich pochodzących”. Poprawka jest obecnie rozpatrywana przez Izbę Deputowanych, która analizuje jej treść oraz wysłuchuje opinii ekspertów przed debatą i głosowaniem. Główna organizacja handlowa sektora konopnego we Włoszech, Federcanapa, określiła ten krok jako “groteskową represję”, która uczyniłaby każdą działalność komercyjną wokół konopi przemysłowych nielegalną, nawet jeśli zawartość THC jest niższa niż 0,3%.
Reakcja sektora konopnego była natychmiastowa i zdecydowana. Wiele grup handlowych i rolniczych, w tym Canapa Sativa Italia (CSI) i Federcanapa, wyraziło swój sprzeciw, pisząc listy do Komisji Europejskiej. W tych listach podkreślano, że nowa poprawka mogłaby naruszać przepisy UE dotyczące wolnej konkurencji i swobodnego przepływu towarów. Zdaniem przedstawicieli sektora, zakaz ten może doprowadzić do zamknięcia około 3 000 firm i utraty 15 000 miejsc pracy, co byłoby katastrofą dla włoskiej gospodarki.
Argumenty przeciwników zakazu
Jednym z głównych argumentów przeciwników zakazu jest naruszenie prawa UE. Według sektora konopnego, zakaz ten łamie zasady wolnej konkurencji i swobodnego przepływu towarów, które stanowią fundament jednolitego rynku UE. Prawo to pozwala na swobodną sprzedaż towarów legalnie wyprodukowanych i sprzedawanych w jednym kraju członkowskim we wszystkich pozostałych krajach UE, nawet jeśli przepisy krajowe nieco się różnią.
Wprowadzenie zakazu może mieć również druzgocący wpływ na włoską gospodarkę. Potencjalne zamknięcie tysięcy firm i utrata miejsc pracy to realne zagrożenie, które może doprowadzić do znacznych strat ekonomicznych. Sektor konopny we Włoszech jest dynamicznie rozwijającą się branżą, która generuje znaczne przychody i tworzy 15 000 miejsc pracy. Zakaz ten mógłby zniszczyć cały łańcuch dostaw i produkcję, od uprawy konopi po wytwarzanie produktów takich jak kosmetyki, leki ziołowe i suplementy diety.
Przykłady z innych krajów europejskich pokazują, że zakaz ten może być sprzeczny z europejskim prawodawstwem. Na przykład, decyzja Francji z 2023 roku uznała prawo do wykorzystania całej rośliny konopi do celów przemysłowych i przyznała licencje tymczasowe na handel suplementami diety na bazie CBD. W 2020 roku Europejski Trybunał Sprawiedliwości orzekł, że CBD nie jest narkotykiem, a w 2021 roku stwierdził, że państwo członkowskie nie może ograniczać swobodnego przepływu produktów zawierających CBD. Te decyzje sądowe mogą stanowić precedens i wsparcie dla włoskiego sektora konopnego w ich walce przeciwko nowemu zakazowi.
Rządowa perspektywa
Rząd włoski argumentuje, że zakaz dotyczący uprawy, produkcji i sprzedaży konopi jest niezbędny dla ochrony bezpieczeństwa publicznego i zdrowia. Rząd podkreśla, że regulacje te mają na celu ograniczenie dostępu do substancji, które mogą być nadużywane lub niewłaściwie stosowane, co może prowadzić do negatywnych skutków zdrowotnych. Władze obawiają się, że rozwijający się sektor “cannabis light” może prowadzić do zwiększonego nadużywania produktów konopnych i trudności w egzekwowaniu prawa dotyczącego narkotyków.
Wcześniejsze działania rządu Meloni wobec “cannabis light” były wielokrotnie krytykowane przez zwolenników liberalizacji rynku konopi. Od czasu objęcia władzy w 2022 roku, administracja Meloni podejmowała różne kroki mające na celu zaostrzenie regulacji dotyczących konopi. Każdy z tych kroków spotykał się z silnym oporem zarówno w kraju, jak i za granicą, jednak rząd konsekwentnie dążył do wprowadzenia surowszych przepisów.
Odpowiedź sektora konopnego
Sektor konopny we Włoszech, reprezentowany przez grupy takie jak Canapa Sativa Italia (CSI) i Federcanapa, wystosował apel do Komisji Europejskiej, argumentując, że nowy zakaz narusza przepisy UE dotyczące wolnej konkurencji i swobodnego przepływu towarów. W liście do KE przedstawiono argumenty, że zakaz ten może zniszczyć dynamicznie rozwijający się sektor, prowadząc do zamknięcia tysięcy firm i utraty dziesiątek tysięcy miejsc pracy. Grupy te wskazują również na brak konsultacji z Sektorowym Systemem Informacji Technicznej (TRIS), co jest obowiązkowe w przypadku regulacji mogących wpłynąć na inne kraje członkowskie UE.
Odpowiedzią sektora konopnego na proponowane regulacje są intensywne działania lobbingowe. Organizacje konopne prowadzą kampanie medialne, organizują protesty oraz angażują się w dialog z politykami, aby zwrócić uwagę na negatywne skutki zakazu. Ich celem jest wywarcie presji na rząd i przekonanie go do wycofania się z proponowanych przepisów.
Włoski sektor konopny zyskuje wsparcie z zagranicy, zarówno od innych krajów UE, jak i międzynarodowych organizacji zajmujących się polityką konopną. Przykłady z Francji i wcześniejsze decyzje sądów unijnych wskazują na możliwość naruszenia prawa europejskiego przez włoski rząd, co może skłonić Komisję Europejską do podjęcia działań.
Aspekty prawne
Komisja Europejska ma kilka opcji reagowania na skargę włoskiego sektora konopnego. Może przeprowadzić szczegółową ocenę, aby określić, czy włoskie przepisy naruszają prawo UE. Jeśli stwierdzi naruszenie, KE może wystosować “list ostrzegawczy” do włoskiego rządu, żądając odpowiedzi w określonym czasie. Jeśli odpowiedź będzie niezadowalająca, KE może wydać “uzasadnioną opinię” i w ostateczności skierować sprawę do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE).
Wcześniejsze decyzje sądów unijnych mają znaczący wpływ na obecną sytuację. W 2020 roku Europejski Trybunał Sprawiedliwości orzekł, że CBD nie jest narkotykiem, a w 2021 roku stwierdził, że państwa członkowskie nie mogą ograniczać swobodnego przepływu produktów zawierających CBD. Te decyzje, wraz z innymi precedensowymi wyrokami, mogą stanowić silne wsparcie dla włoskiego sektora konopnego w ich walce przeciwko nowemu zakazowi.
