Nowy raport Organizacji Narodów Zjednoczonych (ONZ) na temat globalnych trendów narkotykowych wskazuje, że legalizacja marihuany w USA i Kanadzie mogła przyczynić się do zmniejszenia rozmiarów nielegalnego rynku, jednocześnie znacząco zmniejszając liczbę osób aresztowanych za przestępstwa związane z marihuaną. Raport zwraca również uwagę na odrodzenie zainteresowania psychodelikami, nazywane „renesansem psychodelików”.
Legalizacja marihuany: wpływ na nielegalny rynek i aresztowania
Według kluczowych ustaleń Europejskiego Raportu Narkotykowego ONZ z 2024 roku, legalizacja marihuany w niektórych jurysdykcjach przyczyniła się do zmniejszenia rozmiaru nielegalnych rynków konopi. W Stanach Zjednoczonych liczba oraz wskaźnik aresztowań za przestępstwa związane z marihuaną również spadają. Dane te sugerują, że legalizacja nie tylko zmniejsza nielegalną działalność, ale również odciąża systemy wymiaru sprawiedliwości, umożliwiając skupienie się na poważniejszych przestępstwach.
Jednak mimo tych pozytywnych zmian, nadal utrzymują się znaczne nierówności rasowe w aresztowaniach. Osoby z mniejszości etnicznych są nadal znacznie bardziej narażone na aresztowania związane z marihuaną niż osoby białe. To pokazuje, że pomimo postępów, wciąż istnieją głębokie strukturalne problemy, które wymagają rozwiązania.
Raport UNODC został opublikowany w środę, zaledwie kilka dni po oddzielnym dokumencie ONZ, skupiającym się na prawach człowieka, wzywającym państwa członkowskie do porzucenia wojny z narkotykami .
Nowe produkty z marihuany i ich wpływ na młodzież
Legalizacja marihuany spopularyzowała nowe formy produktów z konopi, takie jak waporyzatory, koncentraty o wysokiej zawartości THC oraz edibles, czyli żywność z THC. Te nowe produkty budzą obawy związane z używaniem marihuany przez młodzież. Wzrost dostępności i atrakcyjności tych produktów może prowadzić do zwiększonego używania marihuany przez młodsze pokolenia.
Raport wskazuje na wzrost hospitalizacji związanych z używaniem marihuany, w szczególności w przypadkach psychozy indukowanej marihuaną oraz zespołu odstawienia. Zwiększone używanie marihuany w formie waporyzatorów i koncentratów może prowadzić do poważniejszych problemów zdrowotnych, zwłaszcza wśród młodzieży, której mózgi są wciąż w fazie rozwoju.
Stan prawny marihuany na świecie
Na początku 2024 roku kilka państw członkowskich ONZ, w tym Kanada, Urugwaj oraz 27 stanów USA, uchwaliło przepisy zezwalające na produkcję i sprzedaż marihuany do celów rekreacyjnych. W Europie różne kraje oferują różne stopnie regulowanego dostępu do marihuany. Niemcy, Malta i Luksemburg są wśród krajów, które przyjęły bardziej liberalne podejście do legalizacji marihuany, podczas gdy inne, takie jak Holandia, mają długą tradycję tolerowania używania konopi.
Ponadto, wiele krajów przyjęło przepisy dotyczące medycznego zastosowania konopi, choć podejścia regulacyjne różnią się w zależności od kraju. W Izraelu i Australii pacjenci mają szeroki dostęp do medycznej marihuany, podczas gdy w innych krajach dostęp ten jest ściśle ograniczony i wymaga specjalnych zezwoleń.
Odrodzenie psychodelików: nowe podejście do terapii
Raport ONZ zwraca uwagę na wzrost zainteresowania terapeutycznym wykorzystaniem psychodelików, które są kontrolowane na mocy międzynarodowych konwencji narkotykowych. W USA, Australii i Kanadzie wprowadzono zmiany w polityce, które umożliwiają dostęp do psychodelików w celach terapeutycznych. Coraz więcej badań klinicznych wskazuje na potencjał psychodelików w leczeniu zaburzeń takich jak depresja, PTSD i uzależnienia.
Ruchy społeczne wspierające użycie psychodelików w kontekście zdrowia psychicznego, duchowości i ogólnego dobrostanu zyskują na popularności. W Stanach Zjednoczonych ruchy takie jak Decriminalize Nature dążą do dekryminalizacji psychodelików na poziomie lokalnym, argumentując, że dostęp do tych substancji może przynieść korzyści zdrowotne i społeczne.
Globalne problemy narkotykowe: kontekst i wyzwania
Raport podkreśla, że problem handlu i używania narkotyków dotyka wszystkie regiony świata. Chociaż głównie koncentruje się na opioidach, metamfetaminie, kokainie i nowych substancjach syntetycznych, marihuana pozostaje najczęściej używanym narkotykiem na świecie. W Afryce konopie są najczęstszym powodem leczenia uzależnień, a ich użycie rośnie najszybciej w porównaniu do innych regionów.
W regionie Ameryk i Europy opioidy pozostają głównym powodem leczenia uzależnień, podczas gdy w Azji i Oceanii dominuje amfetamina. W Afryce i Ameryce Południowej głównym problemem pozostaje marihuana, której używanie jest najbardziej rozpowszechnione. Raport zwraca uwagę na to, że choć używanie marihuany jest powszechne, to jej legalizacja może pomóc w redukcji szkód związanych z jej używaniem poprzez kontrolowanie jakości i dostępności produktu.
Rekomendacje ONZ dotyczące polityki narkotykowej
ONZ apeluje o porzucenie wojny z narkotykami na rzecz polityk redukcji szkód. Wśród rekomendacji znajduje się dekryminalizacja używania, posiadania, zakupu i uprawy narkotyków na własny użytek oraz przejście do alternatywnych podejść regulacyjnych, które koncentrują się na ochronie zdrowia i praw człowieka.
Raport wskazuje na potrzebę priorytetowego traktowania programów prewencyjnych skierowanych do dzieci i młodzieży, ponieważ to właśnie w okresie dojrzewania najczęściej dochodzi do inicjacji używania substancji psychoaktywnych. ONZ podkreśla również, że programy prewencyjne i terapeutyczne powinny być dostępne i dostosowane do specyficznych potrzeb kobiet, które mają mniejszy dostęp do leczenia uzależnień we wszystkich regionach świata.
Podsumowanie
Raport ONZ z 2024 roku przedstawia ważne wnioski dotyczące wpływu legalizacji marihuany oraz odrodzenia zainteresowania psychodelikami. Wprowadzenie bardziej humanitarnej i opartej na dowodach naukowych polityki narkotykowej jest niezbędne dla poprawy zdrowia publicznego, bezpieczeństwa i dobrego zarządzania na całym świecie. Legalizacja i zmiana podejścia do narkotyków mogą przynieść znaczące korzyści społeczeństwu, ale wymagają ciągłej współpracy i adaptacji polityki.
ONZ podkreśla, że przyszłość globalnej polityki narkotykowej powinna skupiać się na ochronie zdrowia publicznego, redukcji szkód i poszanowaniu praw człowieka, co jest szczególnie istotne w kontekście rosnących wyzwań związanych z nowymi substancjami psychoaktywnymi i zmieniającymi się wzorcami używania narkotyków na całym świecie.
