Związek między używaniem konopi a ryzykiem schizofrenii od lat budzi kontrowersje. Wielu zwolenników marihuany twierdzi, że jest to substancja stosunkowo bezpieczna, a ryzyko poważnych konsekwencji zdrowotnych jest minimalne. Przeciwnicy natomiast wskazują na badania sugerujące, że długotrwałe i intensywne używanie konopi, zwłaszcza o wysokiej zawartości THC, może zwiększać ryzyko wystąpienia zaburzeń psychotycznych, w tym schizofrenii.
W ostatnich latach szczególnie interesującym przypadkiem stała się Kanada – kraj, który jako jeden z pierwszych na świecie w pełni zalegalizował konopie do użytku rekreacyjnego. Legalizacja miała na celu ograniczenie czarnego rynku, kontrolę jakości produktów oraz zmniejszenie liczby przestępstw związanych z marihuaną. Jednak otworzyła również drogę do łatwiejszego dostępu do konopi, wzrostu ich spożycia oraz pojawienia się na rynku produktów o wyjątkowo wysokiej zawartości THC. Czy łatwiejszy dostęp do marihuany spowodował nagły wzrost diagnoz schizofrenii?
W tym artykule przedstawimy wyniki badań przeprowadzonych w Ontario, które zbadały związek między legalizacją konopi a wzrostem przypadków schizofrenii związanej z zaburzeniami używania konopi (CUD – Cannabis Use Disorder). Badanie to obejmowało dane z lat 2006–2022, co pozwala na szeroką perspektywę czasową i ocenę długofalowych skutków zmian legislacyjnych.
W artykule omówimy:
- Jak zmieniała się liczba przypadków schizofrenii w Ontario w różnych okresach legalizacji konopi.
- W jaki sposób wzrost konsumpcji konopi, szczególnie produktów o wysokim stężeniu THC, może wpływać na ryzyko wystąpienia psychozy.
- Jakie mechanizmy mogą tłumaczyć wzrost liczby diagnoz schizofrenii w populacji osób używających konopi.
Wzrost liczby przypadków schizofrenii związanej z uzależnieniem od marihuany
Po legalizacji odsetek dorosłych Kanadyjczyków deklarujących używanie konopi wzrósł z około 14% w 2018 roku do ponad 25% w 2022 roku. Szczególnie wysoki wzrost spożycia odnotowano w grupach wiekowych 19–24 lata oraz 14–18 lat, co budziło obawy w kontekście zdrowia psychicznego młodzieży. Konsumpcja konopi przez młodzież jest uznawana za szczególnie ryzykowną ze względu na wrażliwość rozwijającego się mózgu na działanie THC.
Przeczytaj więcej
Badanie przeprowadzone w Ontario na populacji liczącej ponad 13,5 miliona osób wykazało istotny wzrost odsetka przypadków schizofrenii związanych z zaburzeniami używania konopi (CUD – Cannabis Use Disorder). Głównym wskaźnikiem użytym w analizie była populacyjna frakcja etiologiczna (PARF), określająca procent przypadków schizofrenii, które można przypisać wcześniejszemu intensywnemu używaniu konopi.
Wzrost PARF dla schizofrenii związanej z CUD
- Przed legalizacją (2006–2015): 3,7% przypadków schizofrenii można było przypisać CUD.
- Po legalizacji (2018–2022): wartość ta wzrosła do 10,3%, co oznacza niemal trzykrotny wzrost.
- Najwyższy wzrost odnotowano w grupie młodych mężczyzn (19–24 lata):
- W tej grupie aż 18,9% przypadków schizofrenii było powiązanych z uzależnieniem od marihuany.
- Mężczyźni w wieku 14–18 lat mieli również wysoki wskaźnik PARF na poziomie 17,8%.
- Dla porównania, u kobiet w wieku 45–65 lat wskaźnik PARF wynosił jedynie 1,8%.
Wzrost liczby diagnoz psychozy NOS (nieokreślonej)
- 83,7% więcej przypadków psychozy NOS po legalizacji (wzrost z 30 do 55,1 przypadków na 100 000 osób).
- Psychozy NOS są często diagnozowane, gdy objawy pacjenta nie spełniają wszystkich kryteriów schizofrenii, co może oznaczać, że u części pacjentów zaburzenie to może się rozwijać w późniejszym czasie.
- Największy wzrost przypadków psychoz NOS nastąpił po 2015 roku, czyli w okresie liberalizacji przepisów dotyczących marihuany medycznej.
Ogólny wpływ legalizacji na zdrowie psychiczne
Mimo wzrostu PARF dla CUD, ogólna liczba przypadków schizofrenii w populacji nie uległa istotnej zmianie. Wzrosty w młodszych grupach wiekowych były równoważone przez spadek liczby diagnoz schizofrenii u starszych dorosłych (45–65 lat). Może to sugerować, że wzrost przypadków schizofrenii wśród osób intensywnie używających konopi nie wpływa na całościową epidemiologię choroby, ale zmienia profil pacjentów – przesuwając zachorowalność na młodsze grupy wiekowe.
Zwiększenie częstości psychoz o nieokreślonym charakterze po liberalizacji marihuany medycznej
- Po 2015 roku zaobserwowano gwałtowny wzrost przypadków psychozy NOS, co sugeruje, że u części pacjentów może rozwijać się pełnoobjawowa schizofrenia w późniejszym okresie.
- Zmiany te zbiegły się z wzrostem dostępności marihuany na rynku medycznym i „szarym rynku”.
- Możliwe wyjaśnienia:
- Większa świadomość i diagnozowanie przypadków psychozy w kontekście wzrostu konsumpcji marihuany.
- Faktyczny wzrost zachorowalności w związku ze wzrostem spożycia konopi, szczególnie tych o wysokiej zawartości THC.
Od 2020 roku na legalnym rynku pojawiły się produkty zawierające wysokie stężenia THC (waporyzatory, ekstrakty, oleje, jadalne produkty). Wcześniejsze badania sugerują, że produkty o wysokiej zawartości THC mogą podwoić lub nawet potroić ryzyko wystąpienia epizodu psychotycznego.
Dyskusja i interpretacja wyników
Wyniki badania z Ontario wskazują na istotny wzrost populacyjnej frakcji etiologicznej (PARF) dla zaburzeń używania konopi (CUD) związanych ze schizofrenią. Istnieje kilka możliwych wyjaśnień tego zjawiska:
Większa dostępność konopi i wzrost ich użycia po liberalizacji
Legalizacja konopi znacząco zwiększyła ich dostępność, co spowodowało wzrost liczby użytkowników, w tym w grupach szczególnie podatnych na rozwój zaburzeń psychicznych. Po legalizacji odsetek dorosłych Kanadyjczyków deklarujących używanie konopi wzrósł z około 14% w 2018 roku do ponad 25% w 2022 roku. Wzrost spożycia szczególnie dotyczył młodych dorosłych (19–24 lata), czyli grupy o najwyższym ryzyku zachorowania na schizofrenię. Zwiększona ekspozycja na konopie, zwłaszcza w młodym wieku, mogła wpłynąć na rozwój psychozy u osób predysponowanych genetycznie.
Zwiększona zawartość THC w produktach dostępnych na rynku
- Wraz z legalizacją pojawiły się produkty o znacznie wyższej zawartości THC niż te dostępne wcześniej na czarnym rynku. Obecnie w legalnych sklepach sprzedawane są odmiany przekraczające 20% THC, a koncentraty i oleje mogą zawierać nawet 80–90% THC. Badania wskazują, że wyższa zawartość THC jest bezpośrednio związana z większym ryzykiem wystąpienia psychozy. Osoby regularnie używające konopi o wysokiej zawartości THC są 2-5 razy bardziej narażone na rozwój schizofrenii w porównaniu do użytkowników słabszych odmian marihuany. Wzrost spożycia silniejszych produktów może częściowo tłumaczyć zwiększenie liczby przypadków schizofrenii wśród użytkowników konopi.
Lepsza diagnostyka CUD i schizofrenii (możliwa nadreprezentacja przypadków)
Wzrost liczby przypadków może być częściowo wynikiem lepszej diagnostyki i większej świadomości problemu. Po legalizacji konopi lekarze i psychiatrzy mogli częściej identyfikować pacjentów z CUD oraz monitorować ich stan psychiczny, co mogło doprowadzić do wcześniejszej diagnozy schizofrenii. Możliwe, że w przeszłości niektóre przypadki schizofrenii nie były klasyfikowane jako związane z CUD, a obecnie są one lepiej identyfikowane, co prowadzi do wzrostu PARF. Warto również zauważyć, że sam fakt istnienia korelacji nie oznacza związku przyczynowo-skutkowego. Możliwe, że osoby ze schizofrenią częściej sięgają po konopie jako formę samoleczenia (np. w celu redukcji lęku), co mogłoby tłumaczyć wzrost przypadków CUD w tej populacji.
Ograniczenia badania
Chociaż badanie dostarcza cennych danych na temat związku między legalizacją konopi a schizofrenią, należy uwzględnić pewne ograniczenia:
Brak dostępu do indywidualnych czynników ryzyka
W badaniu nie uwzględniono ważnych indywidualnych czynników ryzyka, takich jak:
- Genetyczna podatność na schizofrenię (np. historia choroby w rodzinie).
- Status społeczno-ekonomiczny, który może wpływać na dostęp do opieki zdrowotnej i wsparcia psychiatrycznego.
- Czynniki środowiskowe, np. trauma, stres, nadużycia substancji psychoaktywnych w młodym wieku.
Możliwe, że to właśnie te czynniki, a nie sama marihuana, miały wpływ na wzrost liczby diagnoz schizofrenii.
Zmienność klasyfikacji diagnostycznej w czasie
Schizofrenia i inne zaburzenia psychotyczne mogą być diagnozowane w różny sposób w zależności od okresu i obowiązujących kryteriów diagnostycznych. Niektóre przypadki psychoz NOS (nieokreślonych) mogły w przyszłości zostać zdiagnozowane jako schizofrenia, co oznacza, że niepełne dane mogą zaniżać rzeczywisty wzrost liczby przypadków schizofrenii. Możliwość „diagnostycznego przesunięcia” – wcześniej pacjenci diagnozowani z psychozą NOS mogą teraz otrzymywać diagnozę schizofrenii ze względu na lepszą diagnostykę i większą świadomość wpływu konopi.
Wpływ pandemii COVID-19 na zgłaszanie przypadków
COVID-19 znacząco wpłynął na system opieki zdrowotnej, co mogło mieć wpływ na zbieranie danych. Mniej osób zgłaszało się po pomoc psychiatryczną w latach 2020–2022 z powodu lockdownów i obciążeń systemu ochrony zdrowia. Wzrost stresu i izolacji społecznej mógł wpłynąć na wzrost używania konopi, a także na większą liczbę przypadków psychozy. Możliwe, że część przypadków schizofrenii nie została zdiagnozowana na czas lub była błędnie przypisywana innym problemom zdrowotnym (np. depresji).
Korelacja nie oznacza przyczynowości
Jednym z kluczowych punktów, które należy podkreślić, jest fakt, że badanie wykazuje korelację, ale nie dowodzi związku przyczynowego.
- Nie można jednoznacznie stwierdzić, że legalizacja konopi spowodowała wzrost liczby przypadków schizofrenii – możliwe, że inne czynniki (np. zmiany w diagnostyce, dostępność opieki psychiatrycznej, wzrost spożycia substancji psychoaktywnych) również miały wpływ na te wyniki.
- Istnieje również hipoteza odwrotnej przyczynowości, według której osoby predysponowane do schizofrenii mogą częściej sięgać po marihuanę w celu złagodzenia objawów psychotycznych lub lękowych.
- Badania sugerują, że w niektórych przypadkach marihuana może przyspieszać wystąpienie schizofrenii u osób już predysponowanych genetycznie, ale niekoniecznie wywołuje ją u osób zdrowych.
Czy używanie marihuany prowadzi do schizofrenii?
Wyniki badań przeprowadzonych w Ontario dostarczają istotnych informacji na temat możliwego wpływu legalizacji konopi na zdrowie psychiczne, w szczególności w kontekście wzrostu przypadków schizofrenii związanej z zaburzeniami używania konopi (CUD). Choć nie można jednoznacznie stwierdzić, że legalizacja była bezpośrednią przyczyną tego wzrostu, dane wskazują na wyraźną korelację między rosnącą dostępnością konopi, wzrostem ich użycia – zwłaszcza wśród młodych dorosłych – a zwiększeniem liczby diagnoz psychoz i schizofrenii.
Badania z Ontario stanowią istotny wkład w debatę na temat wpływu konopi na zdrowie psychiczne, jednak wciąż istnieje wiele niewiadomych. Najważniejsze jest, aby decyzje dotyczące regulacji rynku konopi były podejmowane na podstawie rzetelnych, naukowych dowodów, a nie wyłącznie argumentów ekonomicznych czy politycznych.
🎯 Najlepsze produkty dla miłośników 🥦!
💨 Sprawdź wybrane produkty w naszym sklepie i wybierz coś dla siebie!
