Od kroplówek z ketaminą po mikrodawkowanie LSD, substancje psychoaktywne rewolucjonizują sposób, w jaki podchodzimy do zdrowia psychicznego i jego leczenia. Rosnąca ilość dowodów naukowych pokazuje, że te długo stygmatyzowane substancje mogą być potencjalnymi antydepresantami, łagodząc symptomy poprzez przedostawanie się do obszarów mózgu, do których tradycyjne leki SSRI nie są w stanie dotrzeć, i stymulując tworzenie nowych połączeń neuronalnych.
Psychodeliki: tajemnicze, ale obiecujące
Pomimo tych postępów, substancje psychoaktywne pozostają dość tajemnicze. Naukowcy jeszcze nie określili różnych mechanizmów, za pomocą których działają w naszych ciałach. Jednak teraz mogą być o krok bliżej.
Międzynarodowy zespół naukowców z Uniwersytetu w Helsinkach w Finlandii sądzi, że udało im się odkryć biochemiczne złoto. W badaniu opublikowanym w poniedziałek w czasopiśmie Nature Neuroscience, naukowcy odkryli, że psylocyna (główny składnik magicznych grzybów) i LSD wywierają efekt antydepresyjny, wiążąc się z białkiem, receptorem kinazy tyrozynowej beta (TrkB), które następnie aktywuje czynnik neurotroficzny pochodzenia mózgowego (BDNF), białko odgrywające kluczową rolę w wzroście, rozwoju i utrzymaniu neuronów – rodzaj cudownego nawozu dla mózgu.
Nowe perspektywy w leczeniu chorób psychicznych
Naukowcy mają nadzieję, że te nowe informacje mogą prowadzić do tworzenia skuteczniejszych metod leczenia zaburzeń zdrowia psychicznego.
Pomimo ich potencjału, substancje psychoaktywne wiążą się również z ryzykiem: zmienionym stanem świadomości, rzeczywistą podróżą psychedeliczną (tripem) z oświecającymi wizjami lub wręcz przeciwnie – z bad tripem. To ryzyko ograniczyło szerokie zastosowanie kliniczne substancji psychodelicznych, uniemożliwiając osobom z istniejącą lub rodzinną historią zaburzeń psychicznych, takich jak schizofrenia i choroba dwubiegunowa, korzystanie z terapii z użyciem substancji psychodelicznych.
Dlatego istnieje skoordynowany wysiłek naukowców, aby lepiej zrozumieć biochemiczne ścieżki, które substancje psychodeliczne pokonują w naszych mózgach i co dokładnie te ścieżki robią, aby wyeliminować efekty zmieniające percepcję zachowując działanie antydepresyjne.
Psychodeliki a mechanizmy neuroplastyczności
W poprzednim badaniu opublikowanym w 2021 roku, naukowcy z Uniwersytetu w Helsinkach odkryli, że niektóre antydepresanty, takie jak Prozac, imipramina i ketamina, wydają się oddziaływać na TrkB, łagodząc depresję, przynajmniej u myszy, poprzez zwiększanie BDNF i stymulowanie neuroplastyczności, wszystko to bez zwiększania poziomu serotoniny (receptor serotoniny jest uważany za odpowiedzialny za psychoaktywne efekty substancji psychodelicznych) ani zmniejszania glutaminianu, co również zostało powiązane z depresją.
Nowe badanie: psychodeliki a mechanizmy neuroplastyczności
W nowym badaniu, naukowcy podawali neuronom w naczyniu Petriego albo LSD, albo psylocynę. W obu przypadkach substancje psychoaktywne szukały TrkB i entuzjastycznie łączyły się z nim 1000 razy mocniej niż Prozac lub ketamina. Stwierdzili, że to wiązanie nie następuje w miejscu aktywnym – można to porównać do głównego otworu kluczowego białka – ale w części białka wbudowanej w błonę komórkową, co nazywa się regionem transbłonowym.
To wiązanie wydawało się pomagać TrkB lepiej oddziaływać z cudownym nawozem BDNF, niż zazwyczaj by to było możliwe, zwiększając tym samym aktywność neuroplastyczną.
Ale jak to się przekłada na żywe organizmy? Aby to sprawdzić, naukowcy podali myszom w laboratorium psylocynę i LSD i obserwowali, czy zwierzęta wpadają w stan psychedelicznej podróży, czy nie. Oczywiście, myszy nie są ludźmi, więc trudniej stwierdzić, kiedy wpadają w stan równoważny naszemu zmienionemu stanowi świadomości. Naukowcy zwykle używają ruchów głowy – ruchu, który jest kojarzony z aktywacją receptorów serotoniny – jako najlepszego wskaźnika.
W porównaniu do myszy laboratoryjnych genetycznie zaprojektowanych z zmutowanym TrkB, myszy, którym podano LSD i psylocynę, nie wykazywały charakterystycznego ruchu głowy. Sugeruje to, zgodnie z wynikami badania z 2021 roku, że aktywowanie TrkB i BDNF za pomocą tych substancji psychoaktywnych nie związane jest ze ścieżką serotoniny, która wpływa na działanie psychoaktywne.
Czy antydepresant pochodzący od substancji psychodelicznych jest możliwy?
Olson i Fonzo twierdzą, że to badanie przyczynia się do wysiłków na rzecz odkrycia sposobów na skuteczniejsze antydepresanty bez wywoływania niepożądanej, halucynogennej strony substancji psychoaktywnych. W przyszłości leki zaprojektowane do celowania w tę ścieżkę TrkB/BDNF mogą otworzyć dostępność terapii z użyciem substancji psychoaktywnych dla wielu osób, zwłaszcza wobec wzrostu problemów i chorób psychicznych. Obecnie legislacja zatwierdzająca terapie psychodeliczne jest dostępna w stanie Oregon i Kolorado. Terapia z użyciem substancji psychodelicznych wymaga specjalistycznego nadzoru medycznego w klinicznym środowisku.
Jednak nie jest jeszcze jasne, czy to, co naukowcy obserwują u neuronów w naczyniach Petriego i u myszy, będzie miało ten sam efekt u ludzi, szczególnie biorąc pod uwagę złożoność ludzkiego mózgu, gdzie nic naprawdę nie jest jednoznaczne. Kolejnymi przeszkodami będą dalsze badania, a następnie rozwój i testowanie leków; badania kliniczne na ludziach mogą trwać wiele lat.
