Najnowsze badanie opublikowane w Nature Mental Health ujawnia genetyczne powiązania między zespołem nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD) a zaburzeniem używania konopi (CUD). Odkrycie to otwiera nowe możliwości w zakresie wczesnej identyfikacji osób szczególnie narażonych na uzależnienie oraz skuteczniejszych metod prewencji i terapii.
ADHD i podatność na uzależnienia
ADHD to powszechne zaburzenie neurorozwojowe, które wpływa na codzienne funkcjonowanie dzieci i dorosłych. Charakteryzuje się nadmiernym pobudzeniem, impulsywnością i problemami z koncentracją. Zaburzenie ma silne podłoże genetyczne, a dziedziczność ADHD szacuje się na 74%. Osoby z ADHD często zmagają się z dodatkowymi problemami psychicznymi, takimi jak zaburzenia lękowe, depresja czy zaburzenia zachowania.
Osoby z ADHD są szczególnie narażone na uzależnienia, w tym na rozwój zaburzenia używania konopi. Badania wskazują, że mają one dziesięciokrotnie większe ryzyko rozwinięcia uzależnienia od substancji psychoaktywnych niż osoby bez ADHD. Impulsywność oraz skłonność do podejmowania ryzykownych zachowań mogą być kluczowymi czynnikami zwiększającymi to ryzyko.
Metodologia badania
Aby zbadać genetyczne powiązania między ADHD a zaburzeniem używania konopi, naukowcy przeprowadzili badanie asocjacyjne całego genomu (GWAS). Analiza obejmowała dane genetyczne tysięcy osób z ADHD, CUD oraz ogólnej populacji użytkowników konopi. Dane pochodziły z metaanaliz GWAS obejmujących osoby pochodzenia europejskiego:
- ADHD: 38 691 osób z ADHD, 186 843 kontrolnych,
- CUD: 42 281 osób z zaburzeniem używania konopi, 843 744 kontrolnych,
- Używanie konopi: 162 082 osoby raportujące używanie konopi w ciągu życia.
Kluczowe odkrycia
- Wspólne geny ADHD i uzależnienia od marihuany – Naukowcy odkryli, że 36 fragmentów DNA (tzw. loci genetycznych) związanych z ADHD pokrywa się z tymi, które zwiększają ryzyko uzależnienia od marihuany. Te geny są szczególnie aktywne w częściach mózgu odpowiedzialnych za kontrolę impulsów i podejmowanie decyzji.
- Rola dopaminy – Gen DRD2, który wpływa na działanie dopaminy (neuroprzekaźnika regulującego przyjemność i motywację), odgrywa ważną rolę zarówno w ADHD, jak i w uzależnieniu od marihuany. To potwierdza, że problemy z układem nagrody w mózgu mogą przyczyniać się do obu tych zaburzeń.
- Używanie marihuany a uzależnienie – Naukowcy zauważyli, że okazjonalne palenie marihuany ma inne podłoże genetyczne niż uzależnienie. ADHD ma więcej wspólnych genów z nałogiem niż ze sporadycznym używaniem marihuany.
- Ryzyko genetyczne – Osoby z ADHD, które miały większą ilość specyficznych genów związanych z uzależnieniem od marihuany, miały aż 22% szans na rozwinięcie tego nałogu. Dla porównania, u osób bez ADHD to ryzyko wynosiło tylko 1,6%.
- Płeć a uzależnienie – Mężczyźni z ADHD byli o 10% bardziej narażeni na uzależnienie od marihuany niż kobiety. To może wynikać z różnic hormonalnych lub społecznych.
- Rzadkie mutacje genetyczne – Odkryto, że niektóre osoby z ADHD i uzależnieniem miały rzadkie mutacje w genach, które mogą dodatkowo zwiększać ich podatność na nałóg.
Znaczenie badań i przyszłe kierunki
Odkrycia te mają istotne implikacje dla profilaktyki i wczesnej diagnostyki. Poligeniczne wskaźniki ryzyka mogą pomóc w identyfikacji osób najbardziej zagrożonych uzależnieniem, co może prowadzić do skuteczniejszych strategii prewencyjnych. Dodatkowo, badania mogą przyczynić się do opracowania nowych terapii farmakologicznych ukierunkowanych na specyficzne szlaki genetyczne.
Jednak ograniczenia badania, takie jak analiza jedynie osób pochodzenia europejskiego, wymagają dalszych badań w bardziej zróżnicowanych populacjach. Kolejne kroki powinny uwzględniać też czynniki środowiskowe, takie jak stres, wychowanie czy współwystępujące zaburzenia psychiczne.
Podsumowując, badanie potwierdza silne powiązania genetyczne między ADHD a zaburzeniem używania konopi, wskazując na konkretne mechanizmy biologiczne odpowiedzialne za tę zależność. Lepsze zrozumienie tych powiązań może prowadzić do nowych metod prewencji i leczenia osób zagrożonych uzależnieniem – twierdzą autorzy badań.
🎯 Najlepsze produkty dla miłośników 🥦!
💨 Sprawdź wybrane produkty w naszym sklepie i wybierz coś dla siebie!